Wednesday, April 24, 2019

जाणा आपल्या मातृभूमीला : पुनश्चः भारत शोध

jaaNaa Aaplyaa maatRBaUmaIlaa 
punaSca Baartacaa SaaoQa 
 
pircayaÊ saMklp, AaiNa hotU :
 
jana saovaa koMd` iSaxaNaÊ saovaaÊ vaOdyakIya AaiNa saaMskRitk xao~at gaolyaa 38 vaYaa-pasaUna baaoirvalaI yaoqao kaya-rt ASaI ek Aga`NaI Qamaa-daya saMsqaa Aaho.  ivavaokanaMd p`baaoiQanaI yaa naavaanao iSaxaNa xao~at kayamasva$pI p`klp sqaapna krNyaacaa AaNaKI ek saMklp koMd`anao Gaotlaa Aaho.  yaa p`klpacaa mau#ya hotU t$NaÊ huSaar AaiNa ]%saahI t$NaaMnaa AaiNa naagairkaMnaa BaartacaI punabaa-MQaNaI krNyaasaazI p`oirt krNao Asaa Aaho.  jao pUvaI-cao Aa%maBaanaÊ kt-vya AaiNa inaja gaaOrva ivasarlao Aahot.  P`abaaoiQanaImaQyao spQaa-%mak pirxaa koMd`Ê &anasaaQanaa koMd``Ê yaaojanaa AaiNa vyavasqaapna AByaasa koMd````Ê Baart ivadyaa koMd```` Asao Anaok ivaBaaga Aahot.

Aamacyaa dRYTInao Baart ivadyaa mhNajao Baartacyaa sanaatna caOtnya p`vaahacaa icatI ikMvaa Aa%myaacaa SaaoQa``Ê AaklanaÊ AnauBavaÊ ]pyaaogaÊ AacarNa AaiNa %yaa AnauYaMgaanao svat:caa SaaoQa Asaa Aaho.  %yaasaazI maaga-dSa-naÊ AQyaapnaÊ AnausaMQaanaÊ AQyayana yaa savaa-McaIca AavaSyakta Aaho. ha SaaoQa itcyaa p`acaIna AaiNa Avaa-caIna saMskRtIcaaÊ vaodÊ ]pinaYadÊ mahakavyaÊ puraNaoÊ klaa maMidroÊ duga- yaa savaa-MMcaa AByaasa AaiNa sadyaisqatItIla %yaaMcao kalasaapoxa puna$%qaana ha AitSaya mah%vaacaa ]_oSya yaamaagao Aaho.
 
Aaja saaro jaga ivanaaSaacyaa ivaL#yaat Aaho AaiNa trI caMgaLvaadI BaUlaBaUlaOyyaacyaa naadat Anaokanaok faola zrlaolyaaÊ kalabaahya isad\Qa Jaalaolyaa t%vaoÊ vaad AaiNa p`maoyaat svat:laa hrvaUna basalao Aaho.  yaasaazI ka ekpoSaIya jaIvaacaa catuYpad JaalaaÊ ,maaNaUsa Jaalaa kI maaNasaaMcyaa gadI-t tM~&anaacyaa AaoJyaaKalaI maaNaUsa ho ek AiQakaiQak xaud`Ê prsvaaiQana AaiNa yaaMi~kÊ inarqa-k ]pkrNa zravao ?  yaasaazI ka saMt mahMtaMnaI AayauYya vaocalao haotoÊ yaasaazI ka rajyao bauDalaIÊ yauQdo JaalaI AaiNa samaaja ZvaLlaa kI saaro punha Asao taokDoca rhavao ?  Baartacaa SaaoQa AaiNa baaoQa yaasaazIca Aaja KUp AavaSyak Aaho jaoNaok$na ho sava- inastravao AaiNa punha [-SvarI yaaojanaocao Aaklana AaiNa put-tap`ya%na vhavaot.  P`a%yaok raYT/acao AaiNa %yaa samaajaacao tsaoca vya@tIcao ek gaMtvya AsatoÊ saMdoSa AsataoÊ Aist%va karNa AaiNa Aa%maBaana Asato AaiNa svaamaI ivavaokanaMd mhNaalao %yaap`maaNao to AaoLKNao AaiNa %yaasaazI samaip-t AsaNao hoca Aaplao p`qama AaiNa SaovaTcao kt-vya Aaho.  Baart ha kovaL ek BaUmaIcaa tukDa naahI tr tI Baartmaata AahoÊ Sa@tI Aaho AaiNa tI kQaIhI p`kT haovaU Sakto Asao EaI ArivaMdaMsaar#yaa itcyaa d`YTyaa ?YaIMnaI saaMigatlao Aaho.  Baart hI puNyaBaUmaI Aaho.  ASaI BaUmaI ijaqao &anaanaoÊ SahaNapNaanao kuzohI [tr~ jaaNyaapUvaI- p`qama vaastvya kolaoÊ ijacao QauilakNa ivaSvaatlyaa savaao-ccaÊ sava-gauNaI jaIvaaMnaI mastkI laavalaoÊ ijaqao [-Svaracaa SaaoQa GaoNaa­yaa p`%yaok jaIvaalaa SaovaTI yaavaoca laagato… tI BaUmaI AaplaI maata Aaho AaiNa laokraMkDUna itlaa samajaUna GaoNyaacaI AaiNa itcao kama krNyaacaI Apoxaa krt Aaho. itlaa SarNa jaaÊ pujaaÊ punha itcyaa prM vaOBavaM isaMhasanaI Gao}na jaaNyaat Aaplaa KarIcaa vaaTa ]calaa hI Apoxaa Aaho. ho haoNaarca Aaho pNa to krtanaa Aaplaa hatBaar ha Aaplaoca klyaaNa krola Asao svaamaIjaI mhNaalao.
Baartacao [-SvarI yaaojanaocao Aga`dUt yaa naa%yaanao sanaatnaÊ ina%yanaUtna vya@tIÊ samaYTI AaiNa saMskRtI-
inamaa-NaÊ %yaacao ]nnayanaÊ ivastar AaiNa maga kalasaapoxa ptna tsaoca idvya pur$%qaana … ha sava- AByaasa ha kovaL BaartasaazI navho tr pUNa- ivaSvaasaazIÊ %yaacyaa AKMiDt samaaQaanaI p`vaasa AaiNa ]%k`aMtIsaazI Ait AavaSyak Aaho.  ho AmaRtisaMcana AiKla maanavajaatIlaa yaugaanauyaugao saMijavanaI dot Aalaolao Aaho AaiNa Aata tr itcyaa yaa ~stÊ tRYaat- Avasqaot to ivaSaoYa maaolaacao Aaho.
……
 
AByaasaËma pircaya : 
 
yaa AByaasaËmaacao naava ­ “jaaNaa Aaplyaa maatRBaUmaIlaa : punaSca Baartacaa SaaoQa” Asao Aaho.
 
%yaacao daona Baaga Aahot ­ 1. Sabd AaiNa 2. sagauNa saakar.  %yaat p`%yaokI AÊ baÊ k yaa p`maaNao saha ivaBaaga Aahot.  mhNajao 6 AaiNa 6 Asao 12 ivaBaagaIya ivaYaya Asalaolaa ha AByaasaËma AsaUna yaa ivaBaagaat p`%yaokI 4 Asao ]pivaBaaga Aahot jyaaMcaI yaadI KalaI idlaI Aaho.
 
AmaUlya &anaacao AitSaya maafk vyaavahairk maUlya
 
P`a%yaok saP%aahat ekUNa 4 tasa ­ p`%yaok ]pivaBaagaasa 4 tasa ASaa 4 ]pivaBaagaaMcao imaLUna maihnyaat 16 tasa AsaUnahI Saulk ek ivaBaagaIya AByaasaËma $. 1Ê800 Aaho. yaa p`maaNao ek saMpUNa- ivaBaaga $.10Ê800 Asalaa trI pUNa- AByaasaËma Gaotlyaasa Saulk kmaI hao}na 9Ê000 AiQak 9Ê000 Asao $. 18Ê000 Aaho.
 
Baaga 1 : Sabd : AiBavya@tItIla tojasvaI maUL
 
A. BaartIya saMskRtIcao maUlat%va
 
vaNa-Qama-
AaEamaQama-
baIja­xao~Qama-
vaata-
 
ba. vaOidk saaih%ya AaiNa saMskRtI
 
saamaga`I / vagaI-krNa
yauga AaiNa d`YTo
ivaQaIvaad
saMskRtI - rajakarNaÊ saamaaijak jaIvana AaiNa Aaiqa-k jaIvana
 
k. AiBajaat saaih%ya
 
naaTk BaasaÊ kailadasaÊ BavaBaUtI
kivata maoGadUtÊ pMcamahakavya
gaV kadMbarIÊ ]dyasauMdrI kqaa
]pdoSap`Qaana saaih%ya –  pMcatM~Ê ihtaopdoSaÊ vaotaL pMcaivaSaI [.
 
D. hstilaiKt Saas~ 
 
pircayaÊ vyaa#yaaÊ hstilaiKto p`kar
erasa AaiNa kaolaaofa^nacaa AByaasa
laoKna AaiNa saaih%ya [ithasa
laoKnailapI maaoDIÊ naovaarI AaiNa ga`Mqaa 
 
[. mahakavyao AaiNa puraNao
 
ramaayaNa saamaga`IÊ [ithasaÊ saMskRtI
mahaBaart saamaga`IÊ [ithasaÊ saMskRtI
mahapuraNa saamaga`IÊ [ithasaÊ saMskRtI
]p sqaL puraNa  saamaga`IÊ [ithasaÊ saMskRtI
 
f. Qama-Saas~Ê naItI Saas~Ê Aqa-Saas~
 
saaih%ya savao-xaNa
p`acaIna BaartIya rajanaItI
saamaaijak Aaiqa-k saMskRtI
nyaaya vyavasqaa
 
Baaga 2 : sagauNa saakar : saakarIt saaOMdya-
 
A. ra^k kT Aaik-To@car (paYaaNa laoNaI kaorIva laoNaI)
Paircaya
Baartat baaOd\QaÊ ra^k kT Aaik-To@car
Baartat ihMdUÊ ra^k kT Aaik-To@car
jaOna ra^k kT Aaik-To@car
 
ba. maMidr vaastuklaa
 
maMidracyaa saMklpnaocaI ]%p%tI AaiNa ivakasa
maMidr vaastuklaocaa ivakasa
]<ar AaiNa dixaNaI maMidr SaOlaIMcaa ivakasa
maMidr vyaa#yaa
 
k. iSalpklaa AaiNa ica~klaa
 
p`acaIna BaartatIla p`arMiBak ica~
vaNa-naa%mak ica~klaa AaiNa laGauica~ ica~klaa
p`acaIna BaartatIla iSalpklaa
iSalpklaa : maUtI-Ê dgaDÊ TorakaoTaÊ hstIdMtÊ AaiNa kaMsya maaQyamaatIla navainaima-tI 
 
D. duga-Ê gaD ikllao
ikllyaaMcaa [ithasaÊ p`acaIna s~aot
saMklpnaa AaiNa ivakasa
jaagaitk ikllao [ithasa
BaartIya ikllao : hrPpa kaLapasaUna to p`acaIna kaLapya-Mt
 
ikllyaaMcaa [ithasa maQyayaugaIna s~aot
BaartIya ikllao : maQyayaugaIna kaL : gauPt to bahamanaI pya-Mt
BaartIya ikllao : maQyayaugaIna kalaavaQaI : maraza
ikllaa p`Saasana : kaOiTlya AaiNa ramacaMd` Amaa%ya
 
[. naaNaISaas~
 
Paircaya
p`acaIna BaartatIla naaNaI
maQyayaugaIna BaartatIla naaNaI
AaQauinak BaartatIla naaNaI AaiNa calana
 
f. iva&ana AaiNa tM~&ana
 
Aayauvao-d AaiNa yaaoga
gaiNat AaiNa KgaaolajyaaoitYa
QaatuSaas~ AaiNa rsaayana
kRYaI
 
***
 
 
saMxaop :
 
ekUNa baara ivaYayaaMvar Asalaolaa daona ivaBaagaacaa Asaa ha sava-MkYaÊ sava-spSaI- AaiNa AitSaya rsaPaUNa- Asaa AByaasaËma Aaho. %yaatIla Sabd yaa pihlyaa ivaBaagaat vaodÊ ]pinaYadoÊ p`acaIna AaiNa Avaa-caIna vaa=mayaÊ mahakavyaoÊ puraNaÊ laaoksaaih%yaÊ Qama-Saas~Ê naItISaas~Ê Aqa-Saas~ yaaMcaa samaavaoSa Aaho tr dusa-yaa sagauNa saakar yaa ivaBaagaat iSalpÊ ica~klaaÊ sqaap%yaÊ duga-Ê naaNaISaas~ Asao sava- ivaYaya Aahot. AgadI pihlaa ivaYaya Aaho BaartIya saMskRtIcaI maulat%vao jaao savaa-Mnaa Ainavaaya- Asaola karNa %yaamauLo ]va-irt AByaasaacaI pUva-ipizka tyaar hao[-la.
 
ivavaokanaMd p`baaoiQanaIcyaa Centre for Indological Studies yaat Baart ivaVa yaa mau#ya AByaasaËmaavyaitir@t Anaok inamnailaiKt kaya-Ëma AsatIla :
 
1.  ivaivaQa ivaYayaaMvar AByaasavaga-Ê gaTcacaa-Ê saMvaad AaiNa saMbaMiQat laoKna
2.  saMskRt saMBaaYaNaÊ maM~pzNaÊ stao~pzNaÊ pUjaaÊ vaoidk gaiNat ASaa Anaok ]pyau@t ivaYayaaMvar kaya-SaaLa
3.  [tr samaivacaarI saMGaTnaaMbaraobar sahyaaoga 
4.  BaartacaI saVisqatI AaiNa BaoDsaavaNaaro p`Sna yaavar ivacaarmaMqana AaiNa ]dbaaoQana
5.  Baartacaa sanaatna AmaRt saMdoSa AaiNa AiKla maanavajaatIlaa AsaNaarI %yaacaI AavaSyakta yaavar maaihtI 
    doNaaro inayatkailak
6.  t& va@%yaaMcaIÊ maanyavaraMcaI vyaa#yaanao
7.  yaa ivaYayaavar saMSaaoQana krNaa-yaa ivaVaqyaa-Mnaa p`ao%saahna AaiNa madt
8.  laxavaoQak ivaYayaaMvar mama-Baodk p`kaSana
9.  navaI tM~&anao Aa%masaat k$na tI Baartacyaa icarMtna SaaoQa AaiNa baaoQa yaasaazI samaip-t krNyaasaazI 
    [cCukaMnaa maaga-dSa-na AaiNa vyaasapIz doNao
10.  Saalaoya AaiNa mahaivadyaalayaIna iSaxaNaat mah%vaacyaa Baart ivaYayak ivaYayaat Asalaolyaa ]iNavaa 
    tpasaUna %yaat sauyaaogya maaihtI AaiNa jaajvalya p`orNaa dotIla ASaI pUrk maaihtIp~o AaiNa puistka inamaa-Na 
    k$na %yaaMcao p`iSaxaNa [cCuk iSaxakaMnaa doNao
11.  ga`Mqaalaya AaiNa samauicat ivaYayaaMvar maaihtI saMklana
12.  BaartIya sqaap%yaÊ iSalpÊ maMidrÊ duga- yaaMcyaa p`%yaxa AnauBava AaiNa &ana yaasaazI t& vya@tI baraobar 
     SaOxaiNak sahlaI.
 
|| savao- janaa: sauiKnaa: Bavantu ||
 

***

No comments:

Post a Comment